Over bewustzijn en vrije wil

Gent - 7 februari 2012

Onderwerp

Over bewustzijn ...

Het bewustzijn, de "geest", werd door oude religieus-filosofische denkers als een vrije, onstoffelijke substantie gezien. Volgens René Descartes stond de geest op miraculeuze wijze via de pijnappelklier in verbinding met het stoffelijk lichaam. Ook de moderne wetenschap zoekt het bewustzijn in het brein echter als onlosmakelijk verbonden met haar ontelbare zenuwcellen. Maar wat is het bewustzijn nu precies? Sommigen menen dat de bewuste ervaring niet meer is dan een eigenschap op een bijverschijnsel van hersenactiviteit. Is dat zo?

... en vrije wil

Wij menen te kunnen handelen uit vrije wil, maar tegenwoordig wordt dat idee meer en meer in twijfel getrokken. Vrije wil gaat over de vraag of wij in staat zijn om bewuste keuzes te maken en verantwoordelijkheid te nemen voor ons eigen leven- of niet. Je zou kunnen zeggen dat het antwoord hierop een individuele aangelegenheid is. Echter: onze maatschappij wordt ingericht op basis van ideeën - en als je een maatschappij vormgeeft, maakt het veel uit of je je medemens wel of geen vrije wil toekent.
Als er geen vrije wil is, ontkennen we dan alle verantwoordelijkheid? Of is het andersom: we kiezen ons leven ... betekent dat ook dat we laakbaar zijn als er iets mis gaat?
Je komt het te weten tijdens dit wetenschapscafé!

Enkele vragen

Wat is het bewustzijn nu precies en hoe ontstaat het uit de activiteit van zenuwcellen?
Waarom bestaat het bewustzijn?
Hoeveel is er over de werking van de hersenen gekend?
Hebben we een vrije wil?
Heeft ons lichaam greep op onze geest of is het omgekeerd?
En zijn we steeds verantwoordelijk voor onze daden?

Gasten

Prof. Dr. Luc Crevits

Luc Crevits is arts, gespecialiseerd in de neuropsychiatrie. Hij is als kliniekhoofd verbonden aan het Universitair Ziekenhuis Gent en als professor aan de Universiteit Gent met leerstoelen Neurologie, Neuropsychiatrie en Neurobiologie. Tot zijn populair wetenshappelijke werken behoort het boek "Mijn geest, van vlees en bloed".

Prof. Dr. Jan Verplaetse

Jan Verplaetse is moraalfilosoof aan de Universiteit Gent. Hij schreef boeken over de oorsprong van moraal, de locatie van het geweten in het brein en de gevolgen van een onvrije wil. Zijn boek "Het morele instinct (2008)" werd bekroond met de NWO Eureka Boekenprijs.